Αδικίες, φτώχεια, πενία, εκμετάλλευση, απογοήτευση, δίκαιο της πυγμής, ολιγαρχία, ελίτ των προνομιούχων, υπονόμευση ανθρώπινων δικαιωμάτων, ασυδοσία, "δίκαιο" των τραπεζών, συμφέροντα των μεγάλων είναι μερικά από τα φαινόμενα που χαρακτηρίζουν μεγάλες περιόδους της ιστορίας του πλανήτη, περιόδους κατά τις οποίες για να ξεπεραστεί τα φαινόμενο της καταπάτησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας έπρεπε να γίνουν μεγάλοι αγώνες, να υπάρξουν θύματα που θα εμποδίσουν την εξάπλωση του κακού. Όμως τι έγινε μετά; σταμάτησαν τα φαινόμενα δολιοφθοράς; Μήπως τελικά αυτά τα φαινόμενα υπάρχουν σε κάθε εποχή και πορεύονται παράλληλα με την ιστορία του ανθρώπου; Μήπως αυτά τα φαινόμενα δεν ήταν το αίτιο αλλά το αιτιατό, το αποτέλεσμα και η αιτία πρέπει να αναζητηθεί στον ίδιο τον άνθρωπο, στην αμέτρητη ασυδοσία του, την ασύγκριτη πλεονεξία του, την αδηφάγα τάση του για υπέρμετρο πλούτο και δημιουργία κατώτερων πλασμάτων, σκλάβων που θα εξυπηρετούν τα συμφέροντά του αλλά ίσως και την αρρωστημένη ανάγκη του να περιτριγυρίζεται από ανθρώπους που υποφέρουν και εξαρτώνται από τις εκάστοτε αρπακτικές διαθέσεις του; Μήπως τελικά θα έπρεπε να ερευνήσουμε περισσότερο την ανθρώπινη ψυχή και το τι είναι ικανή να κάνει συχνά πίσω από την κάλυψη μεγάλων και απρόσωπων - ανώνυμων οργανισμών - εταιριών, όπως τραπεζών, ώστε να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα και παρόμοια φαινόμενα να μην επαναλαμβάνονται;
Τέτοια φαινόμενα παρουσιάζονται στα "σταφύλια της οργής", το κλασικό μυθιστόρημα του Τζων Στάϊνμπεκ, το οποίο μοιάζει να παρουσιάζει επίκαιρες και σύγχρονες σε εμάς καταστάσεις, Ίσως από τη μια πλευρά να θέλει να μας παρουσιάσει τα άσχημα φαινόμενα εκμετάλλευσης του απλού ανθρώπου στο όνομα της εκάστοτε μεγιστοποίησης του κέρδους, ίσως όμως και να επιδιώκει να μας φανερώσει την δύναμη ψυχής του ανθρώπου που παρά τις αντιξοότητες της ζωής δε σκύβει δουλικά το κεφάλι αλλά υπομένει τις καταστάσεις αγόγγυστα και προσπαθεί να βρει λύση στο πρόβλημα του είτε δίνοντας βάση στις φρούδες ελπίδες που προβάλλουν μπροστά του είτε δίνοντας ώθηση στον εαυτό του κάθε φορά που πέφτει.
Μια τέτοια οικογένεια είναι η οικογένεια Τζόουτ. Διωγμένοι από την Οκλαχόμα καθώς οι τράπεζες δέσμευσαν τα υποθηκευμένα χωράφια τους λόγω χαμηλής παραγωγικότητας - η γη είχε κουραστεί να παράγει μετά από αλλεπάλληλες καλλιέργειες βαμβακιού - και έφερε τις νέες τεχνολογικές δημιουργίες, τα τρακτέρ, οι οποίες δε δίστασαν να γκρεμίσουν ακόμη και σπίτια. Έτσι χιλιάδες άνθρωποι ξεσπιτώθηκαν και πήραν το δρόμο της ξενιτιάς, της μετακίνησης σε άλλη πολιτεία, τη γνωστή Καλιφόρνια, όπου ζητούσαν σύμφωνα με προκηρύξεις ανθρώπους για να μαζεύουν πορτοκάλια έναντι καλών ημερομίσθιων. Δυστυχώς όμως την ίδια προκήρυξη είδαν χιλιάδες άνθρωποι, που σημαίνει ότι η προσφορά θα ήταν μεγάλη, άρα η ζήτηση θα γινόταν με ιδιαίτερους "κανόνες " και χαμηλά μεροκάματα.
Τις περιπέτειες των ανθρώπων μέχρι να φτάσουν στη γη της επαγγελίας αλλά και τις δυσκολίες της επιβίωσης στον υποσχόμενο "παράδεισο" εξιστορεί ο Στάϊνμπεκ μέσα από τον ξεριζωμό της οικογένειας Τζόουτ, την πορεία τους για 3-4 βδομάδες με πολλές δυσκολίες διαμονής, την απώλεια του παππού και της γιαγιάς, το θάνατο του σκύλου, τον κίνδυνο του γιου πρώην φυλακισμένου και νυν αποφυλακισμένου αλλά με περιορισμούς, την εγκυμοσύνη της κόρης την οποία στο τέλος εγκαταλείπει ο αρραβωνιαστικός της ενώ η ίδια αποβάλλει το έμβρυο που κυοφορεί, το μπλέξιμο του πρώην παπά που τους ακολουθεί αλλά τελικά καταλήγει να φονευθεί αλλά και το προσωπικό δράμα ανθρώπων που συναντούν σε όλη την πορεία τους.
Στη διάρκεια του ταξιδιού τους ελπίζουν ότι στο νέο τόπο όπου θα μείνουν θα βλέπουν κάθε μέρα και θα γεύονται τα ζουμερά πορτοκάλια και τα νόστιμα σταφύλια που θα ρίχνουν το χυμό τους πάνω στα πρόσωπά τους, πιστεύουν ότι θα κάνουν το δικό τους σπιτικό, ότι θα σπουδάσουν οι νέοι και θα μπορέσουν να παντρευτούν, τα παιδιά θα μπορέσουν να πάνε στο σχολείο και γενικά η ζωή τους θα γίνει καλύτερη. Δυστυχώς, αντί για όλα αυτά βρήκαν έναν τόπο εχθρικό που τους κατονομάζει Όκιους και τους βλέπει ρατσιστικά, τα μεροκάματα είναι πείνας και δεν είναι καθημερινά ενώ η μεγάλη προσφορά εργατικών χεριών μειώνει τις πιθανότητες αντίστασης, οι πολισμάνοι παραμονεύουν σε κάθε προσπάθεια των μεταναστών να ξεκινήσουν μια καλύτερη ζωή ενώ απειλούν και σκοτώνουν οποιονδήποτε γίνεται αρχηγός εστιών αντίδρασης και προάσπισης των συμφερόντων των μεταναστών.Αναγκάζονται να ζούνε στα τσαντίρια τους, στην Καλιφόρνια όπου σταθούν πρέπει να πληρώσουν, τα λεφτά τους σώνονται, τα σαραβαλιασμένα αυτοκίνητα που πήραν ανταλλάσσοντάς τα με πολύτιμα δικά τους αντικείμενα, εργαλεία ή ζώα σε εξευτελιστικές τιμές συνεχώς χαλάνε και απαιτούνται ανταλλακτικά που τα πωλούν σε ακριβές τιμές ανάλογα με την ανάγκη του εκάστοτε υποψήφιου αγοραστή, τα βενζινάδικα δεν τους πωλούν βενζίνη ούτε τους παρέχουν νερό αν δε βεβαιωθούν ότι έχουν χρήματα, ενώ η μετακίνηση μέσα στο φορτηγό είναι αρκετά δύσκολη.
Από τους ήρωες ξεχωρίζουν η μητέρα , η οποία ξεπερνά το πρότυπο του υποταγμένου στον άντρα και στη μοίρα του ανδράποδο και αναλαμβάνει ευθύνες και πρωτοβουλίες υπερκεράζοντας συχνά την αντρική επιβολή και προτεραιότητα, και ο νεαρός Τζόουτ ο οποίος σκληραγωγημένος από τα τέσσερα χρόνια στη φυλακή αλλά και όντας υπεύθυνο και δυναμικό άτομο αποτελεί βασικό στήριγμα της μάνας που βλέποντας τις συνεχείς δυσκολίες και το σκόρπισμα της οικογένειας έχει την ανάγκη να πιαστεί από κάπου.
Ο συγγραφέας με ιδιαίτερα περιγραφικές ικανότητες, με ζωντάνια και παραστατικότητα, με οικείο τρόπο αλλά και με εφόδιο αρκετές γνώσεις πάνω σε καθημερινά - πρακτικά θέματα της ζωής παρουσιάζει τις δυσκολίες των ανθρώπων αυτών και ξετυλίγει το προσωπικό τους δράμα που αποτελεί όμως κοινή μοίρα όλων με διαφορετικές εκφάνσεις κάθε φορά. Με διάθεση να μιλήσει, να αποκαλύψει, να φανερώσει, να νουθετήσει, να προετοιμάσει, να εξαγγείλει, τέλος πάντως να καταθέσει την άποψή του περνά τις ιδέες και πεποιθήσεις του για τα τεκταινόμενα δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο ένα είδος θεωρίας, ένα δοκιμιακού τύπου κείμενο σκορπισμένο μέσα στο έργο του μιλώντας για παράδειγμα για τη γη που όταν μαζεύεται στα χέρια των λίγων κάποτε οι λίγοι θα την χάσουν και εκείνη η ώρα πλησιάζει. Ή υποστηρίζει ότι για να πετύχουν οι άνθρωποι, οι λαοί αλλαγές στη ζωή τους προς το καλύτερο θα πρέπει να έχουν έναν αρχηγό που να τους συντονίζει, μόνο τότε μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Ακόμη, όταν οι λαοί πιέζονται κάποια στιγμή πάρα πολύ τότε φθάνει η ώρα της αντίδρασης.
Κορυφαία σκηνή η τελευταία!!!!!
Τις περιπέτειες των ανθρώπων μέχρι να φτάσουν στη γη της επαγγελίας αλλά και τις δυσκολίες της επιβίωσης στον υποσχόμενο "παράδεισο" εξιστορεί ο Στάϊνμπεκ μέσα από τον ξεριζωμό της οικογένειας Τζόουτ, την πορεία τους για 3-4 βδομάδες με πολλές δυσκολίες διαμονής, την απώλεια του παππού και της γιαγιάς, το θάνατο του σκύλου, τον κίνδυνο του γιου πρώην φυλακισμένου και νυν αποφυλακισμένου αλλά με περιορισμούς, την εγκυμοσύνη της κόρης την οποία στο τέλος εγκαταλείπει ο αρραβωνιαστικός της ενώ η ίδια αποβάλλει το έμβρυο που κυοφορεί, το μπλέξιμο του πρώην παπά που τους ακολουθεί αλλά τελικά καταλήγει να φονευθεί αλλά και το προσωπικό δράμα ανθρώπων που συναντούν σε όλη την πορεία τους.
Στη διάρκεια του ταξιδιού τους ελπίζουν ότι στο νέο τόπο όπου θα μείνουν θα βλέπουν κάθε μέρα και θα γεύονται τα ζουμερά πορτοκάλια και τα νόστιμα σταφύλια που θα ρίχνουν το χυμό τους πάνω στα πρόσωπά τους, πιστεύουν ότι θα κάνουν το δικό τους σπιτικό, ότι θα σπουδάσουν οι νέοι και θα μπορέσουν να παντρευτούν, τα παιδιά θα μπορέσουν να πάνε στο σχολείο και γενικά η ζωή τους θα γίνει καλύτερη. Δυστυχώς, αντί για όλα αυτά βρήκαν έναν τόπο εχθρικό που τους κατονομάζει Όκιους και τους βλέπει ρατσιστικά, τα μεροκάματα είναι πείνας και δεν είναι καθημερινά ενώ η μεγάλη προσφορά εργατικών χεριών μειώνει τις πιθανότητες αντίστασης, οι πολισμάνοι παραμονεύουν σε κάθε προσπάθεια των μεταναστών να ξεκινήσουν μια καλύτερη ζωή ενώ απειλούν και σκοτώνουν οποιονδήποτε γίνεται αρχηγός εστιών αντίδρασης και προάσπισης των συμφερόντων των μεταναστών.Αναγκάζονται να ζούνε στα τσαντίρια τους, στην Καλιφόρνια όπου σταθούν πρέπει να πληρώσουν, τα λεφτά τους σώνονται, τα σαραβαλιασμένα αυτοκίνητα που πήραν ανταλλάσσοντάς τα με πολύτιμα δικά τους αντικείμενα, εργαλεία ή ζώα σε εξευτελιστικές τιμές συνεχώς χαλάνε και απαιτούνται ανταλλακτικά που τα πωλούν σε ακριβές τιμές ανάλογα με την ανάγκη του εκάστοτε υποψήφιου αγοραστή, τα βενζινάδικα δεν τους πωλούν βενζίνη ούτε τους παρέχουν νερό αν δε βεβαιωθούν ότι έχουν χρήματα, ενώ η μετακίνηση μέσα στο φορτηγό είναι αρκετά δύσκολη.
Από τους ήρωες ξεχωρίζουν η μητέρα , η οποία ξεπερνά το πρότυπο του υποταγμένου στον άντρα και στη μοίρα του ανδράποδο και αναλαμβάνει ευθύνες και πρωτοβουλίες υπερκεράζοντας συχνά την αντρική επιβολή και προτεραιότητα, και ο νεαρός Τζόουτ ο οποίος σκληραγωγημένος από τα τέσσερα χρόνια στη φυλακή αλλά και όντας υπεύθυνο και δυναμικό άτομο αποτελεί βασικό στήριγμα της μάνας που βλέποντας τις συνεχείς δυσκολίες και το σκόρπισμα της οικογένειας έχει την ανάγκη να πιαστεί από κάπου.
Ο συγγραφέας με ιδιαίτερα περιγραφικές ικανότητες, με ζωντάνια και παραστατικότητα, με οικείο τρόπο αλλά και με εφόδιο αρκετές γνώσεις πάνω σε καθημερινά - πρακτικά θέματα της ζωής παρουσιάζει τις δυσκολίες των ανθρώπων αυτών και ξετυλίγει το προσωπικό τους δράμα που αποτελεί όμως κοινή μοίρα όλων με διαφορετικές εκφάνσεις κάθε φορά. Με διάθεση να μιλήσει, να αποκαλύψει, να φανερώσει, να νουθετήσει, να προετοιμάσει, να εξαγγείλει, τέλος πάντως να καταθέσει την άποψή του περνά τις ιδέες και πεποιθήσεις του για τα τεκταινόμενα δημιουργώντας με αυτόν τον τρόπο ένα είδος θεωρίας, ένα δοκιμιακού τύπου κείμενο σκορπισμένο μέσα στο έργο του μιλώντας για παράδειγμα για τη γη που όταν μαζεύεται στα χέρια των λίγων κάποτε οι λίγοι θα την χάσουν και εκείνη η ώρα πλησιάζει. Ή υποστηρίζει ότι για να πετύχουν οι άνθρωποι, οι λαοί αλλαγές στη ζωή τους προς το καλύτερο θα πρέπει να έχουν έναν αρχηγό που να τους συντονίζει, μόνο τότε μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Ακόμη, όταν οι λαοί πιέζονται κάποια στιγμή πάρα πολύ τότε φθάνει η ώρα της αντίδρασης.
Κορυφαία σκηνή η τελευταία!!!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου