Περί του Γεώργιου Μπότσαρη και της προδοσίας του

       

Η οικογένεια Μπότσαρη στο Σούλι ή καλύτερα για να χρησιμοποιήσουμε την δέουσα ιστορική έκφραση, η φάρα των Μποτσαραίων, κρατάει τις ρίζες της από πολύ παλιά χρόνια και υπήρξε από τους πρώτους οικιστές και θεμελιωτές της ιστορικής Σουλιώτικης Ομοσπονδίας. Μέχρι την εμφάνιση του Αλή Πασά το 1786 του Τεπελενλή στα Γιάννενα, κανένα ιστορικό στοιχείο δεν έχουμε αναφορικά με τη σύσταση αυτής της ιστορικής και ενδόξου περιοχής. Δεδομένου δε ότι υπάρχει δίπλα από το ηρωικό Σούλι και άλλο χωριό με την ονομασία Λάκκα Μπότσαρη ή Παλαιοκαντούνι (Παλαιοχώρι), έτσι γίνεται κατάδηλο ότι η Οικογένεια των Μποτσαραίων κρατάει τις ρίζες της από πολύ παλιά και μάλιστα από την πτώση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και της υποταγής της Ελλάδας στους Τούρκους.

Το Σούλι

Γνωστός στην ιστορία αναφέρεται ο Γιώργος Μπότσαρης, ο οποίος κυρίως έδρασε κατά τους πρώτους πολέμους εναντίον του Αλή Πασά 1789-1799. Ο Γιώργος Μπότσαρης γεννηθείς το 1719 ανέλαβε την ηγεσία του Σουλίου περί το 1750. Πατέρας του Γιώργου Μπότσαρη ήταν ο Κίτσος Μπότσαρης, ο οποίος έπρεπε να είχε γεννηθεί περί το 1690. Έτσι οι προπαππούδες του Γιώργου Μπότσαρη, οι οποίοι είχαν κι αυτοί το χριστιανικό όνομα, Γεώργιος κατά διαδοχή, ανέρχονται σε πιο παλαιότερη χρονολογία, της εποχής της πτώσης της Κωνσταντινούπολης όπως προαναφέραμε.
Ο Γιώργος Μπότσαρης, ο γεννηθείς το 1719 είχε παντρευτεί την Δέσπω που ήταν κόρη της άλλης ένδοξης οικογένειας του Κουτσονίκα. Η Δέσπω Κουτσονίκα,  κοπέλα, αφού παντρεύτηκε με τον Γιώργο Μπότσαρη έγινε η Δέσπω Μπότσαρη, μεγάλη κι αυτή ηρωίδα του Σουλίου.

Η Δέσπω, γυναίκα του Γ. Μπότσαρη

 Στη συνέχεια το ζεύγος Γιώργος – Δέσπω Μπότσαρη απέκτησαν μια κοπέλα, τη Μαρία και τέσσερις γιους: Τούσιας (Αθανάσιος), Κίτσος, Νότης και Νικήτας. Από αυτά τα τέσσερα αδέλφια, ο Κίτσος Μπότσαρης που ήταν ο δευτερότοκος γιος του αντρογύνου Γιώργη – Δέσπως Μπότσαρη, απέκτησε δυο παιδιά, τον Νότη Μπότσαρη και τον Μάρκο Μπότσαρη.

            Στίς 20 Ιουλίου 1792, ανήμερα τού Αη- Λιά, χιλιάδες Τουρκαλβανοί μέ αρχηγό τόν Ομέρ Βρυώνη επιτέθηκαν μέ αλαλαγμούς εναντίον των Σουλιωτών, οι οποίοι είχαν, καθ' υπόδειξη τού Γιώργου Μπότσαρη, εγκαταλείψει το Σούλι, τη Σαμωνίβα και το Ναβαρίκο καί είχαν οχυρωθεί στην απρόσιτη Κιάφα. Μάλιστα, σε μία νυχτερινή τους έφοδο 300 Σουλιώτες επιτέθηκαν στη μεγάλη σκηνή πού είχε στήσει ο Αλής για να παρακολουθεί τις επιχειρήσεις και λίγο έλλειψε να τον συλλάβουν. Ο Αλής όμως δεν βρισκόταν στη σκηνή, ειδοποιημένος από έναν προδότη γανωτή, πού είχε βρεθεί τυχαία στο Σούλι και έμαθε για το σχέδιο των Σουλιωτών. Αλλά και μόνο η παράτολμη αυτή ενέργεια των Σουλιωτών να τον σκοτώσουν μέσα στη σκηνή του, κατατρόμαξε τον τύραννο. Η ξαφνική εμφάνιση των Σουλιωτισσών, ξάφνιασε τους Τουρκαλβανούς και ανάγκασε τούς Σουλιώτες να ξεχυθούν με τα γιαταγάνια στα χέρια. Το σώμα του Γιώργη Μπότσαρη πού ήταν κρυμμένο πίσω από τα βράχια, βρέθηκε στα μετόπισθεν του εχθρού με αποτέλεσμα οι Τουρκαλβανοί να βρεθούν περικυκλωμένοι. Τρείς χιλιάδες εχθρικά κουφάρια γέμισαν τα σουλιώτικα βουνά. Πολλοί έπεφταν από τα βράχια για να σωθούν από τα σουλιώτικα μαχαίρια. Οι Σουλιώτες είχαν 74 νεκρούς, ενώ τραυματίστηκε και ο Λάμπρος Τζαβέλας. Μετά τη μάχη, με τα κεφάλια των νεκρών μουσουλμάνων, έφτιαξαν πυραμίδα, ενώ τα κουφάρια τους τά πέταξαν στον Αχέροντα.  

Ο Λάμπρος Τζαβέλας δεν άντεξε τον τραυματισμό του και πέθανε, αφήνοντας όμως στη θέση του άξιο διάδοχο το γιό του Φώτο Τζαβέλα. Η εκλογή αυτή δυσαρέστησε το γηραιότερο αρχηγό τής αντίπαλης φάρας, Γιώργο Μπότσαρη, στον οποίο οφειλόταν το σχέδιο της σωτηρίας του Σουλίου, το καλοκαίρι του 1792.

«Η εκλογή τού νέου Φώτου Τζαβέλλα ως αρχηγού τών Σουλιωτών επλήγωσε καιρίως τήν φιλοτιμίαν ανδρός, ουχί κατωτέρου τήν ισχύν καί τήν ανδρείαν τού Λάμπρου Τζαβέλλα, εγέννησε διχόνοιας καί εμφυλίους ταραχάς καί μετ' ου πολύ εγένετο πρόξενος καταστροφών. Ο Γεώργιος Μπότσαρης, ο σώσας τήν πατρίδα του διά τού ευφυούς στρατηγήματός του, ιδών προτιμηθέντα αυτού τόν νεανίσκον Φώτον Τζαβέλλαν δεκαεννεατή καί εξ άλλων αφορμών προηγουμένων κινηθείς, ανεχώρησεν εκ Σουλίου μετά τών οικείων καί μετέβη εις Βουλγαρέλι, χωρίον κείμενον παρά τούς πρόποδας τών Κιμερών ορέων (Τζουμέρκων).

Εντεύθεν δέ, δελεασθείς μετά τινα καιρόν, υπό υποσχέσεων τινών φίλων του μπέϊδων, μετέβη εις Ιωάννινα καί προσεκύνησε τόν άσπονδον εχθρόν τής πατρίδος του Αλή πασάν, όστις ανεκλάλητον χαράν εχάρη προσλαβών εις τήν υπηρεσίαν του τόν επισημότερον καί ανδρειότερον Σουλιώτην”. 

Βέβαια, πρέπει να πούμε ότι εξαρχής ο Αλή πασάς αντιλαμβάνεται ότι μόνο αν διχάσει τους Σουλιώτες θα υποτάξει την περιοχή.

Απ’ τις 47 φάρες του Σουλίου ,οι δύο σημαντικές ήταν των Τζαβελαίων και των Μποτσαραίων. Ανάμεσά τους υπήρχε παραδοσιακή έχθρα που έγινε μεγαλύτερη, όταν ,μετά το θάνατο του Λ. Τζαβέλα, δεν εκλέχτηκε αρχηγός ο Γιώργος Μπότσαρης, αλλά ο Φώτος Τζαβέλας. Οι Μποτσαραίοι εγκατέλειψαν το Σούλι κι εγκαταστάθηκαν στο Παλιοχώρι της Λάκας Σουλίου, συγκρουόμενοι συχνά με τους άλλους Σουλιώτες.

Ο Αλή πασάς  εκμεταλλεύτηκε αυτήν την έχθρα, παραχωρώντας στο Γ. Μπότσαρη το αρματολίκι των Τζουμέρκων, το Βουργαρέλι ως οικογενειακό κτήμα και 50.000 γρόσια, για να «προσκυνήσει». Στις αρχές του 1800, ο Γ. Μπότσαρης και 170 οικογένειες Σουλιωτών,  εγκαταστάθηκαν στο Βουργαρέλι. Η «προδοσία»του Γ. Μπότσαρη είναι ακατανόητη, για το ήθος ενός Σουλιώτη-αρχηγού και  δύσκολο να ερμηνευτεί. .

Η εγκατάστασή τους στο Βουργαρέλι  πιστοποιείται απ’ το Μποτσαραίικο σπίτι , την τοποθεσία Σελιό αλλά και την προφορική παράδοση , που διέσωσε τα της σουλιώτικης εγκατάστασης στο χωριό.

 Μετά την υποταγή του Σουλίου, το 1803, οι Σουλιώτες που επέζησαν από την καταδίωξη και 1148 από το Βουργαρέλι κατέφυγαν στη μονή Σέλτσου, όπου, στις 8 Γενάρη 1804 πολέμησαν γενναία κατά των Τούρκων. Σώθηκαν μόνο 60 άνδρες , μεταξύ τους ο Μάρκος και ο Κίτσος Μπότσαρης, και μία γυναίκα. Οι υπόλοιποι αιχμαλωτίστηκαν  και κάποιοι πνίγηκαν στον Αχελώο, όπως η Λένω Μπότσαρη, αδερφή του Μάρκου.

 Ο Γιώργος Μπότσαρης πέθανε σε μεγάλο γήρας το 1799 στα Τζουμέρκα από απελπισία, μετά από εξαπάτηση του Αλή Πασά, κατ’  άλλους δηλητηριασθείς και κατ’  άλλους αυτοκτονώντας. Άλλα παιδιά του ήταν ο δευτερότοκος Κίτσος Μπότσαρης, ο Νότης Μπότσαρης, ο Νίκηζας Μπότσαρης και η Μαρία Μπότσαρη.

Βιβλιογραφία

•  http://pasxim.blogspot.gr/2010/04/blog-post_3009.html
• http://www.agiasofia.com/epanastasis/epanastasis15.html
• http://www.vourgarelinet.gr/istanad.htm
• http://www.piges.gr/history2.php
•  http://el.wikipedia.org/wiki/
•  http://www.tovoion.com/products/