ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΟΥΜΑΣ "ΑΛΗ ΠΑΣΑΣ"

Συνάδελφοι και μικροί φίλοι!!!

     Για έναν σκληρό, ανήθικο, επαίσχυντο για τις δολιότητές του και ανάλγητο εκπρόσωπο των τούρκων κατακτητών της χώρας μας επί τετρακόσια συναπτά έτη κάνει λόγο το βιβλίο του Γάλλου λογοτέχνη Αλέξανδρου Δούμα "Αλή Πασάς", το οποίο συνιστώ ανεπιφύλακτα να διαβάσετε.

Αλέξανδρος Δούμας, γιος του Βελή

      Μέσα από ένα φυσικό, πηγαίο, αβίαστο λόγο και με μέσο μια ζωντανή, παραστατική και λαϊκή γλώσσα, αυτή του λαού, ο συγγραφέας μιλά για τον πασά των Ιωαννίνων, αποκαλύπτοντας σε βάθος το ύπουλο και πονηρό πρόσωπο του φιλόδοξου Τούρκου.     

      Ο Αλή Πασάς ήταν γιος του Βελή, Τούρκου που βρέθηκε στην περιοχή της Αλβανίας εξαιτίας του παππού του Μουχτάρ. Ο Βελής σκότωσε τους δύο αδελφούς του καίγοντάς τους στο σπίτι τους. Αυτοί τον είχαν προηγουμένως παραγκωνίσει και με αυτόν τον τρόπο ο Αλή τους εκδικήθηκε, τους πήρε την περιουσία και έγινε αγάς στο Τεπελένι.

        Έκανε δύο γιους και μία κόρη με μία  σκλάβα αλλά και τον Αλή και τη Χαϊνίτσα με τη νόμιμη γυναίκα του Χάμκω. Όταν πέθανε ο Βελής στα 45 του χρόνια, η Χάμκω δηλητηρίασε τους δυο νόθους γιους του - ο ένας πέθανε και ο άλλος έμεινε καθυστερημένος- ενώ δεν πείραξε την κόρη του, καθώς δεν τη θεώρησε εμπόδιο στα σχέδιά  της για προώθηση του γιου της Αλή. Παράλληλα, παίρνοντας τη θέση του άντρα της προκάλεσε την οργή φυλών γύρω από το Τεπελένι, όπως οι φυλές στο Χόρμοβο και το Γαρδίκι, οι οποίες την αιχμαλώτισαν και ο αρχηγός των Γαρδικιών τη βίασε μπροστά στα μάτια των παιδιών της.

     Έπειτα ο Αλή μεγαλώνοντας προσπάθησε να δημιουργήσει στρατό εναντίον του Χόρμοβο αλλά τελικά αποδείχτηκε δειλός, γεγονός που δεν άφησε αδιάφορη τη μάνα Χάμκω - του είπε χαρακτηριστικά να παει να μείνει στο χαρέμι καθως εκεί είναι η θέση του. Πεισμωμένος ο Αλή έγινε κλέφτης με μεγάλο στρατό, παντρεύτηκε την Εμινέ, κόρη του πασά του Δελβινακίου - την οποία αγαπούσε πολύ- σκότωσε τον πεθερό του  Καπλάν του Τίγρη  και με μηχανορραφίες σχεδίασε το θάνατο του μπέη του Αργυρόκαστρου, που στο μεταξύ είχε γίνει άντρας της αδελφής του Χαϊνίτσας.

 ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων

   Μετά από πολλές συνωμοσίες έγινε πασάς των Ιωαννίνων, επόπτης των δρόμων και έπαρχος της Θεσσαλίας. Ιδιαίτερα σκληρός αποδείχτηκε απέναντι στους αγώνες της συμπολιτείας του Σουλίου, η οποία αριθμούσε 11 χωριά και την οποία πολιορκούσε επί δέκα έτη, με αντίπαλους αγωνιστές το Λάμπρο Τζαβέλα και έπειτα το γιο του Φώτο, το Γιώργο Μπότσαρη - που τελικά πρόδωσε το Σούλι- και περίπου άλλα 1500 παλικάρια. Οι ψεύτικες υποσχέσεις, οι παραπλανητικές διευθετήσεις, η απατηλή συνθηκολόγηση στο όνομα δήθεν του πιο ιερού γι΄ αυτούς στοιχείου, του μουσουλμανισμού, οι πανουργίες και οι κενοί τιμιότητας λόγοι τόσο του Αλή όσο και του γιου του Βελή δεν έκαμψαν το θάρρος των Σουλιωτών μέχρι τελικής πτώσης.Το τέλος ήρθε εξαιτίας της προδοσίας ενός δειλού Σουλιώτη, ο οποίος φανέρωσε μυστικά μονοπάτια στους Αγαρηνούς ώστε να φτάσουν στο απροσπέλαστο ως τότε Σούλι. Ο προδότης ονομάζεται Πήλιος Γούσης. Τελικά το σύνολο των Σουλιωτών συνθηκολογεί μπροστά στις νέες δυσάρεστες εξελίξεις και χωρίζεται σε τρεις ομάδες. Η πρώτη κατευθύνεται προς την Πάργα, η δεύτερη προς το Ζάλογγο κοντά σε ένα μοναστήρι και η τρίτη αποτελούμενη από τις χήρες των νεκρών παλικαριών προς τη Ρηνιάσσα, μεταξύ Πρέβεζας και Πάργας. Ο γνωστός πνευματικός οδηγός- μοναχός και αλύγιστος αγωνιστής Σαμουήλ αρνήθηκε να συνθηκολογήσει και κλεισμένος μέσα σε μια πυριτιδαποθήκη, γνωστή και ως Κούγκι, αυτοπυρπολήθηκε προκαλώντας το θάνατό του, το θάνατο 2 από τους τέσσερις αγωνιστών που ήταν μαζί του κλεισμένοι στο Κούγκι αλλά και 600 Τούρκων που το πολιορκούσαν απέξω. 

       ο Αλή Πασάς και ο γιος του βελή δεν τήρησαν φυσικά τους όρους της συνθηκολόγησης και καταδίωξαν τις ομάδες φυγής από το Σούλι. Η ομάδα του Φώτου Τζαβέλα κατάφερε να φτάσει με δυσκολία στην Πάργα, από τη δεύτερη ομάδα οι Σουλιώτισσες γυναίκες για να γλιτώσουν την ατίμωση έπεσαν από το Ζάλογγο - μία μόνο σώθηκε ως εκ θαύματος- ενώ  στην τρίτη ομάδα που είχε προσεγγίσει τη Ρηνιάσσα η Δέσπω, ταμπουρομένη στο σπίτι της με τις επτά νύφες και με τα εγγόνια της αυτοπυρπολήθηκε για να μείνει πιστή στην ηθική της.

        Μελετώντας προσεκτικά τα γεγονότα βλέπουμε πόσο βίαιος, κυνικός και ακραία απάνθρωπος υπήρξε ο Αλή πασάς αλλά και πόσο ύπουλος και πονηρός, με αποτέλεσμα κάθε διάθεση εμπιστοσύνης στο πρόσωπό του να πέσει στο κενό.

    οι Σουλιώτισσες στο Ζάλογγο

          Ο εν λόγω πασάς διατηρούσε ανάλογες φιλοδοξίες και εμμονές και για την περιοχή της Πάργας που υπήρξε προπύργιο πατριωτισμού και αγωνιστικότητας. Αφού πρόδωσε το Γάλλο έπαρχό της αξιωματούχο Νικόλ Χατζή, με τον οποίο διατηρούσε στενές φιλικές σχέσεις και πολλάκις τον είχε φιλοξενήσει στο παλάτι του, κατάφερε να πείσει τους κατοίκους της Πάργας να πουλήσουν την Πάργα στους Άγγλους και από αυτούς να την εξαγοράσει με τη σειρά του με ενδιάμεσο παράγοντα τον Άγγλο ναύαρχο Μαίτλαντ.

            Αυτή ήταν μια μικρή γεύση για το ποιος υπήρξε ο Αλή Πασάς, ένας άνθρωπος που προκάλεσε το θάνατο της πολυαγαπημένης συζύγου του Εμινέ, που έσφαξε όλους τους κατοίκους δύο ολόκληρων χωριών, του Χόρμοβο και του Γαρδικίου - ως ικανοποίηση στην τελευταία επιθυμία της μητέρας του Χάμκω- και που πιθανόν δε θα δίσταζε να έλθει σε συμφωνία και με τον "οξαποδώ" για να ικανοποιήσει την ακόρεστη φιλοδοξία του, την αχόρταγη αρχομανία του.

         Πρόκειται για ένα βιβλίο  ευκολοδιάβαστο, με ρέοντα λόγο και ελκυστικό, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και ως πηγή για την ετήσια σχολική γιορτή της 25ης Μαρτίου , αν κάποιος συνάδελφος επιθυμεί να φωτίσει ιδιαίτερα τον αγώνα των Σουλιωτών και να καταδείξει το σκληρό πρόσωπο του κατακτητή και τα "όριά" του.