Η περιγραφή . 3ο Κεφάλαιο Νεοελληνικής Γλώσσας Α΄  Λυκείου

Παραδοσιακή φορεσιά

Μάθημα: Νεοελληνική Γλώσσα  Α ΄ Λυκείου  

Θέμα: περιγραφή παραδοσιακής φορεσιάς

 Συνάδελφοι,

Στα πλαίσια του τρίτου κεφαλαίου της Νεοελληνικής γλώσσας της α ΄ Λυκείου που αφορά στην περιγραφή, μελετώντας διάφορα αντικείμενα περιγραφής, όπως περιγραφή προσώπου, κτιρίου, αντικειμένου, μικρών αγγελιών κλπ. εντύπωση μας έκανε η ιδιαίτερη περιγραφή της νυφικής φορεσιάς των Μεσογείων. Η περιγραφή ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες όπως από μέσα προς τα έξω, από κάτω προς τα πάνω, πλαισιώνεται από πολλά επίθετα, ενώ τοποθετείται με ακρίβεια στο χώρο και το χρόνο. Στην προσπάθειά μας να έρθουμε πιο κοντά στο συγκεκριμένο διδακτικό φαινόμενο, να δούμε από κοντά μία παραδοσιακή φορεσιά, να αποκτήσουμε τη δυνατότητα να την περιγράψουμε αλλά και με επιπλέον στόχο τη δυνατότητα παρουσίασης εργασίας μπροστά στο κοινό, δύο ομάδες μαθητών από δύο διαφορετικά τμήματα ανέλαβαν την παρουσίαση παραδοσιακής φορεσιάς και την έγκυρη περιγραφή της, βασισμένη στους κανόνες του εγχειριδίου. Ακολουθούν οι δύο περιγραφές με αντίστοιχο οπτικό υλικό.

Τμήμα:Α2

Α ) Η καθημερινή ενδυμασία που συνήθιζαν να φοράνε οι ντόπιοι της Βέροιας αποτελούνταν:

Ντόπια Φορεσιά

Πουκάμισο:Είναι λευκό βαμβακερό αμάνικο φόρεμα μέχρι τον αστράγαλο. Στο τελείωμα του έχει κεντητά πολύχρωμα λουλούδια.

Σαγιάς:Είναι βαμβακερός μπλε και δένει κάτω από το στήθος. Στα δύο εσωτερικά του τμήματα υπάρχουν τελειώματα με κόκκινο σατέν και χρυσοκέντητα σιρίτια που δένουν στο πίσω μέρος.

Τραχλιά:Η τραχλιά δένεται στο λαιμό και καλύπτει το στέρνο. Το ύφασμα της είναι σατέν και δίχρωμο. Το επάνω μέρος είναι κίτρινο και το κάτω μέρος είναι πράσινο.

Ζωνάρι:Φτιαγμένο στον αργαλειό από μαύρο μάλλινο ύφασμα με παραδοσιακά σχέδια. Φοριέται για να καλύπτει την μέση της γυναίκας.

Φούντα:Μάλλινη μαύρη ποδιά που κοσμείται από κόκκινα κεντητά λουλούδια καθώς και κόκκινα σιρίτια στο περίγραμμα της.

Κοντόσι:Είναι ένα μαύρο αμάνικο πανωφόρι με χρυσά συρίτια.

Μαντήλα:Μαντήλα φορούσαν στο κεφάλι οι ανύπαντρες κοπέλες και το έδεναν κάτω από τα μαλλιά. Οι μαντήλες ήταν πολύχρωμες με λουλούδια. Αντίθετα οι παντρεμένες φορούσαν το κατσούλι, ο κεφαλόδεσμος που αποτελούνταν ένα μαύρο ωοειδές σκληρό τμήμα που στερεώνονταν πάνω του 3 μαντήλια.

Τη στολή συμπλήρωναν τα χρυσαφικά , τα κυριότερα από αυτά είναι:

 Σταυρός:Τον φορούσαν στον λαιμό, αποτελούνταν από ασημί αλυσίδα και ο σταυρός κρέμονταν στην άκρη του . Στη μέση της αλυσίδας , δεξιά και αριστερά υπάρχουν δραχμές που επάνω του βρίσκονται κόκκινοι ημιπολύτιμοι λίθοι.

Μαγλικοτάρι:Κρέμεται από το δεξί μπροστινό μέρος του ζωναριού και καταλήγει στο πίσω μέρος του. Αποτελείται από ασημί αλυσίδες που κρέμονται από επάνω τους δραχμές και φυλαχτά. Οι αλυσίδες αυτές κρέμονται από μία χρυσή τετράγωνη αγκράφα πάνω στην οποία υπάρχουν 5 κόκκινοι λίθοι.

Ζόστρα:Είναι μία απλή ασημί αλυσίδα που από πάνω της κρέμονται δραχμές . Φοριέται παράλληλα με το μαγλικοτάρι.

 Μαθήτριες: Θ. Θ. & Π. Β.

Β) Η συγκεκριμένη φορεσιά είναι βλάχικη και είναι ένα κόσμημα της παράδοσής μας.

Βλάχικη Φορεσιά

 
       Η περιγραφή της φορεσιάς των γυναικών θα παρουσιαστεί ξεχωριστά, καθώς το κάθε κομμάτι της αποτελεί ξεχωριστό καλλωπιστικό στοιχείο.

Η φορεσιά αποτελείται από το φόρεμα, την ποδιά ,το ζωνάρι ,το τσιπούνι, το μαντήλι, την τσίπα και τα κοσμήματα.
       Το φόρεμα έχει βαθύ μπλε χρώμα και το ύφασμα είναι βελούδο. Ξεκινάει από τους ώμους και τελειώνει στον αστράγαλο. Υπάρχουν πιέτες και κέντημα στη μέση, το στήθος και γύρω από το λαιμό.
  Πάνω απο το φόρεμα τοποθετείται η ποδιά. Είναι κόκκινου χρώματος και βελούδινη. Τοποθετείται στη μέση και φτάνει ως τον ποδόγυρο. Στο τελείωμα υπάρχουν πιέτες και πυκνό κέντημα διπλής χρυσής γραμμής.
    Στη μέση πάνω από την ποδιά τοποθετείται το ζωνάρι. Είναι μαύρου χρώματος και έχει πυκνό, χρυσό κέντημα.

Το τσιπούνι ή γιλέκο φτάνει ως το ζωνάρι και είναι μαύρο με χρυσό πυκνό κέντημα. Συνήθως το κέντημα είναι ίδιο και στο τσιπούνι και το ζωνάρι.
      Υπάρχει το λευκό μαντήλι με φλουριά στο τελείωμα που μπαίνει στο ζωνάρι.
     Ο στολισμός του κεφαλιού αποτελείται μόνο από την τσίπα (μαντήλα). Είναι μαύρη μεταξωτή και γύρω-γύρω υπάρχει λεπτό, πυκνό χρυσό κέντημα, το πουκάκι.
     Τα κοσμήματα. Είναι τα χρυσά μακριά σκουλαρίκια από φλουριά και το γιορντάνι δηλαδή τριπλή σειρά από χρυσά φλουριά στο στήθος. Η εγκράγα μπαίνει στο ζωνάρι και είναι χρυσή. Να σημειωθεί και να τονιστεί ότι η συγκεκριμένη φορεσιά είναι καθημερινής χρήσης (χωράφια, ζώα, δουλειές στο σπίτι).

Μαθήτρια Μπ. Κ.

 Γ) περνάμε στην τρίτη περιγραφή παραδοσιακής φορεσιάς, της ποντιακής.

Ποντιακή Φορεσιά

Ζιπούνα ή Ζουπούνα: Είναι ένα μακρύ ευρύχωρο ριχτό φόρεμα με ύφασμα εξαιρετικής ποιότητας. Αρχίζει από τους ώμους και φθάνει ως τους αστραγάλους. Έχει σχισίματα από επάνω μέχρι το τέλος του ποδιού. Τα σχισίματα είναι τρία, δύο στα πλάγια και ένα μπροστά. Μπροστά κλείνει με τέσσερα κουμπιά τα οποία κλείνουν το άνοιγμα  που φθάνει ως τον αφαλό. Έχει βαθύ στρόγγυλο άνοιγμα στο λαιμό. Η ύφανσή της έχει απαλά κεντημένα λουλούδια και το εσωτερικό της είναι φοδραρισμένο από χρυσαφί βαμβακερό ύφασμα. Ο γιακάς, τα μανίκια και τα περιμετρικά είναι κεντημένα με χρυσή συρμάτινη κλωστή.

Σπαρέλ ή Σπαρελόπον: Είναι ο καθ’ αυτού στηθόδεσμος της γυναίκας με δύο δεσίματα, το ένα πίσω από το λαιμό και το άλλο πίσω από την πλάτη. Το δέσιμο είναι σφιχτό για να πατάει το στήθος της γυναίκας και να μην φαίνεται έντονα. Είναι διακοσμημένο με άσπρη πλεχτή δαντέλα που βγαίνει από τον ανοιχτό λαιμό της ζιπούνας. Το χρώμα της είναι χρυσαφί μεταξωτό, όπως και της ζιπούνας.

Σαλβάρ ή Σαλβάρι: Μακριά και πολύ φαρδιά βράκα από γυαλιστερό, ευχάριστο για το σώμα ύφασμα. Ξεκινά από τη μέση και φθάνει ως τους αστράγαλους.

Λαχώρ ή Λαχωρίν:  Τριγωνικό υφαντό στον αργαλειό. Είναι ζωνάρι το οποίο δένουν τριγωνικά στη μέση πάνω από τη ζιπούνα.  Έχει μπορντό χρώμα με λουλούδια μπεζ και μαύρου χρώματος. Τα παραμετρικά του λαχώρ είναι στολισμένα με κρόσσια παρόμοιου χρώματος με το λαχώρ. Τέλος σε κάθε πλευρά είναι ραμμένα τα δέματα. Τα δέματα είναι κορδέλες 1,5 εκ. φάρδους και στερεώνουν το λαχώρ πάνω στο σώμα.

Τάπλα ή τεπελίκι: Είναι το χαρακτηριστικό σκέπασμα της πόντιας γυναίκας, φτιαγμένο από χοντρό ύφασμα και στολισμένο με χρυσή συρμάτινη κλωστή και φλουριά σε κύκλους.

Κοντές ή γιλέκ: Είναι κοντό γιλέκο από βελούδο το οποίο είναι κεντημένο στο λαιμό, στη μέση, στα μανίκια και στο στήθος με χρυσό συρμάτινο κορδόνι.

                                                                    Μαθήτριες Σ. Μ. & τ. Ρ.