Η αφήγηση του αρχιμάστορα , Ν. Θέμελης, Νέα Κείμενα α ΄ γυμνασίου

Η Μυτιλήνη

Συνάδελφοι, 

    Στα πλαίσια της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και της προσπάθειας να αποκομίσουμε οφέλη από αυτήν, αλλά και στην προσπάθεια να ασκήσουμε τα παιδιά στη δημιουργική γραφή, παραθέτω την παρακάτω 1.5ωρη ομαδοσυνεργατικη διδασκαλία με επέκταση στόχων που αφορούν και στην απόκτηση δεξιότητας των μαθητών να γράφουν ημερολόγιο, διάλογο, ποίημα, να παίρνουν συνέντευξη ή να ζωγραφίζουν χρησιμοποιώντας τις γνώσεις και τη φαντασία τους και έχοντας σχετική ελευθερία.

   Η συγκεκριμένη δραστηριότητα αφορά στο Κείμενο του Ν. Θέμελη: Η αφήγηση του Αρχιμάστορα. Πρόκειται για έναν Ηπειρώτη που έρχεται από την Ήπειρο στη Μυτιλήνη, για να χτίσει ένα σπίτι. 

Το κείμενο μιλά για την αγάπη του μάστορα για τη δουλειά του, για την κοινωνία της Μυτιλήνης το 19ο αιώνα, για τη δύναμη του εμπορίου που δίνει το προβάδισμα στους Έλληνες έναντι των Τούρκων της οθωμανικής αυτοκρατορίας στην οποία υπάγεται το νησί, για τις καλές σχέσεις Τούρκων και Ελλήνων, αλλά και για το καινούριο που φέρνει η εφεύρεση της ατμομηχανής σε όλα: στη δημιουργία σιδηρόδρομου και πιο γρήγορων πλοίων, στην εκμηδένιση των αποστάσεων, στην οικονομική ανέλιξη των εμπόρων, στην εξασφάλιση κερδών και στην επένδυσή τους σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα - ίδρυση τραπεζών-

Ατμομηχανή στο Σιδηρόδρομο

στην αναβάθμιση των σχολείων και των μαθημάτων τους που πρέπει πλέον να μαθαίνουν στους μαθητές για τις νέες ανακαλύψεις, ακόμη ακόμη και στην προώθηση της Μεγάλης Ιδέας και της αλυτρωτικής πολιτικής ως επίσημης κρατικής πολιτικής του ελληνικού κράτους.

    παρακάτω παρατίθεται η δράση που πραγματοποιήσαμε μέσα στη σχολική τάξη:

Κείμενο : η αφήγηση του αρχιμάστορα, Ν. Θέμελης, σελ.95

Ομάδα α΄

1.       Είσαι στην αγορά – καφενείο της Λέσβου και πίνεις καφέ με συντοπίτες . Συζητάτε για το εμπόριο, τη νέα ανακάλυψη του ατμού, την ίδρυση τραπεζών και τα νέα πιο γρήγορα μεταφορικά μέσα. Γράψε ένα διάλογο μιας σελίδας.

Ομάδα β΄

2.       Να συγκρίνεις τις τεχνολογικές ανακαλύψεις του 19^ου αιώνα με τις σημερινές τεχνολογικές ανακαλύψεις. Μπορείς να ζωγραφίσεις τεχνολογικές εφευρέσεις της σύγχρονης εποχής ή να κάνεις ένα κολάζ με φωτογραφίες από το διαδίκτυο.

Ομάδα γ΄

3.       Σε μια σελίδα ημερολογίου να καταγράψετε τις σκέψεις ενός αρχιμάστορα που πήγε στη Μυτιλήνη για να χτίσει ένα αρχοντικό, αλλά δεν του αρέσει η δουλειά του. Τι μπορεί να σκέφτεται για τον ιδιοκτήτη, για το οικόπεδο, τους συναδέλφους του, τις πολλές ώρες εργασίας, το περιβάλλον όπου εργάζεται;

Ομάδα δ΄

4.       Είσαι δημοσιογράφος σε μια εφημερίδα της Μυτιλήνης και παίρνεις συνέντευξη από τον αρχιμάστορα που έρχεται στο νησί από την Ήπειρο. Του κάνεις ερωτήσεις όπως: ποιο το αντικείμενο της δουλειάς σου, σου αρέσει αυτό που κάνεις, τι σου αρέσει περισσότερο, πόσες ώρες δουλεύεις, ποιο είναι το πιο ευχάριστο πράγμα στη δουλειά σου, ποια είναι η μεγαλύτερη δυσκολία, τι θα συνιστούσες σε ένα νέο που θα ήθελε να ακολουθήσει αυτή την εργασία; Φυσικά, καταγράφονται και οι απαντήσεις.

Ομάδα ε ‘

5.       Να επιλέξετε ένα τίτλο διαφορετικό για το κείμενο και να οπτικοποιήσετε = ζωγραφίσετε μια σκηνή του αποσπάσματος.

Ατμόπλοιο

v  Κοινή εργασία για όλους: Αφού διαβάσετε το παρακάτω κείμενο, να καταγράψετε τα παραδοσιακά επαγγέλματα του 19^ου αιώνα της κοινωνίας της Λέσβου και να πείτε για ποιους λόγους έχουν εξαφανιστεί σήμερα.

Στα παραδοσιακά επαγγέλματα της Λέσβου χαρακτηριστική είναι η ανάπτυξη μιας ακολουθίας νέων επαγγελματικών ειδικοτήτων, που συνδέονται άμεσα με τη διαδικασία επεξεργασίας του καρπού της ελιάς, την ελαιοκαλλιέργεια και έτσι αναπτύσσεται η βιομηχανία του ελαιόλαδου, του σαπουνιού και του πυρηνέλαιου.

Ως νησιωτικός κόμβος, η Λέσβος, παρουσίαζε σημαντική ανάπτυξη στη ναυτιλία, στη ναυπηγική και το εμπόριο. Επιπλέον όμως, η ιδιαίτερη γεωμορφολογία του εδάφους συνετέλεσε στη δημιουργία μιας κοινωνίας με ποικίλες δραστηριότητες, όπως αγροτική καλλιέργεια, κτηνοτροφία και βιοτεχνική δραστηριότητα.

Οι επιμέρους επαγγελματίες είναι οργανωμένοι σε τοπικά σωματεία, τις συντεχνίες (ή "ισνάφια" ή "ρουφέτια" όπως επονομάζονται στην τοπική διάλεκτο), οι οποίες καθορίζουν τους όρους μαθητείας, συμμετοχής και οικονομικής συμπεριφοράς των μελών τους.

Από τα μέσα του 19ου αιώνα η οικονομική ανάπτυξη, η εισαγωγή νέας τεχνολογίας, η ανάπτυξη εμπορίου, η συσσώρευση κεφαλαίου και η ίδρυση εργαστηρίων και βιομηχανικών μονάδων, οδήγησαν σε νέες δραστηριότητες, π.χ. ο Μανταμάδος και η Αγιάσος στην παραγωγή πήλινων σκευών, η Αγιάσος στην παραγωγή ελαιοπάνων και αγροτικών εργαλείων, ο Ασώματος στην παραγωγή λίθινων αντικειμένων και ειδών καλαθοπλεκτικής, το Πλωμάρι στην ναυπηγική.

Και οι ίδιοι οι επαγγελματίες τεχνίτες μετανάστευαν εποχιακά ή μόνιμα στην απέναντι Μικρασιατική Ακτή και στην Κωνσταντινούπολη, αφού ήταν περιζήτητοι για την εξειδικευμένη και ποιοτική εργασία τους, όπως για παράδειγμα οι Μεσοτοπίτες οικοδόμοι, που ήταν γνωστοί σ' όλη την περιφέρεια της Σμύρνης, ή οι Βατουσιανοί ράφτες που είχαν δική τους συντεχνία στη συνοικία Βαρδούμ Χάνι της Κωνσταντινούπολης.

Ο κατάλογος που ακολουθεί είναι αλφαβητικός και μπορεί να θεωρηθεί ενδεικτικός για τα παραδοσιακά επαγγέλματα και τις επαγγελματικές πρακτικές στη Λέσβο από το 1850 μέχρι σήμερα.

Αγγειοπλάστες

 Οι Αγγειοπλάστες ("Τσουκαλάδες" ή "Κουμαράδες") του Μανταμάδου

Η αγγειοπλαστική στην Αγιάσο της Λέσβου

Αγωγιάτες (Κιρατζήδες)

Αλιείς (Ψαράδες)

Αμαξάδες (Αραμπατζήδες) και Αυτοκινητιστές (Σωφέρηδες)

Ανελύτρες

Ασβεστοποιοί

Αχθοφόροι (Χαμάληδες)

Βαφείς υφασμάτων (Μπογιατζήδες)

Βυρσοδέψες (Ταμπάκηδες)

Γανωτζήδες

Γουμαράδες

Εργάτες Ελαιόμυλων και Ελαιοτριβείων - Ελαιομυλωνάδες

Εργάτες και Εργάτριες στους "Τσουρχνάδες" ή "Κλωσταριά"

Εργάτες και Εργάτριες που απασχολούνται στην Ελαιοκαλλιέργεια

 Εργάτες και Εργάτριες που απασχολούνται στις Αλυκές

Ζευγάδες

Ζωγράφοι

Ζωέμποροι (Τσαμπάσηδες)

Καλαθοπλέκτες ή Καλαθάδες

Καλαφάτες

Καπιστράδες

Καραβομαραγκοί

Καρβουναραίοι

Κατασκευαστές Κουδουνιών

Καφετζήδες

Κεραμιδάδες

Κετσετζήδες ή Πιλητές

Κηροποιοί (Μουμτζήδες)

Κοσμηματοποιοί - Χρυσοχόοι (Κουγιουμτζήδες)

Κουρείς (Μπαρμπέρηδες)

Κτηνοτρόφοι και Τσομπάνηδες

Μεταξουργοί (Καζάζηδες)

Μετρητές (Κισιτζήδες)

Μουσικάντες

Μυλωνάδες στους Αλευρόμυλους και Υδρόμυλους

Ναυτικοί (Γεμιτζήδες ή Γιομιτζήδες)

Ντελάληδες

Ξυλογλύπτες

Ξυλοκόποι (Ταχτατζήδες)

Ξυλοσχίστες ή Υλοτόμοι (Μπισκιτζήδες)

Ξυλουργοί - Μαραγκοί (Ντουλγκέρηδες)

Πελεκάνοι και Μαρμαρογλύπτες

Πεταλωτές (Αλμπάνηδες)

Πετράδες

Πλανόδιοι Έμποροι (Πραματευτάδες ή Γυρολόγοι)

Ρακοκαζανάδες και Ρακιτζήδες

Ράπτες (Τσοχατζήδες, Αμπατζήδες, Γουναράδες, Φραγκοράφτες)

Σακκοποιοί (Μουτάφηδες)

Σαμαροποιοί ή Σαμαράδες

Σαπουνάδες

Σιδεράδες (Δεμιρτζήδες)

Τουλουμτζήδες

Υποδηματοποιοί (Παπουτσήδες, Τσαγκάρηδες) και Τσιρβουλάδες

Υφάντρες

Φαναράδες ή Φαναρτζήδες

Φανοκόροι (Πασβάντες)

Φουρνάρηδες

Χαλκουργοί

Χανιτζήδες ή Χανιώτες

Χτίστες (Γιαπιτζήδες) και Πρωτομάστορες (Καλφάδες)